Rozwój mowy dziecka zaczyna się już w okresie prenatalnym. Czy wiesz, że język jest już w pełni ukształtowany w 8. tygodniu ciąży? Płód ćwiczy ruchy języka, połykanie, a także ssanie – co jest bardzo ważne dla późniejszego rozwoju mowy. A potem rodzi się dziecko… i od razu krzyczy! Większość rodziców już wtedy zastanawia się, kiedy maluch zacznie mówić. Dowiedz się, jak wspierać rozwój niemowlęcia.
Dziecko komunikuje się z opiekunami i otoczeniem już od pierwszych chwil na świecie za pomocą płaczu. W ten sposób pokazuje, że jest głodne, niewyspane lub zmęczone. To bardzo naturalna metoda komunikacji – głośny płacz na pewno ktoś usłyszy. Zastanawiasz się, kiedy maluch będzie posługiwać się słowami i jak mu w tym pomóc? Sprawdź!
Spis treści
Pierwszy etap rozwoju mowy – okres melodii
Przez pierwszy rok życia dziecka wyróżnia się dwa etapy rozwoju mowy[1] – głużenie i gaworzenie. Co bardzo ciekawe – głużą wszystkie dzieci, nawet te z niepełnosprawnością słuchową. Maluch zaczyna głużyć między 2.-3. miesiącem życia i wydaje przypadkowe dźwięki jak „k”, „g”, „ch”.
Gaworzenie pojawia się około 6. miesiąca życia[2]. Na tym etapie pojawiają się sylaby, takie jak „ma”, „ba”, „ta”. Niemowlę wydaje dźwięki w odpowiedzi na słowa opiekuna, dlatego bardzo ważne jest, aby dużo mówić do dziecka z twarzą na wysokości jego oczu. To pozwoli maluchowi obserwować ruchy żuchwy, warg i języka. Etap gaworzenia to także okres, kiedy intensywnie rozwija się pamięć – niemowlę rozumie coraz więcej z tego, co się do niego mówi, choć nie jest w stanie odpowiedzieć.
Okres wyrazu – pierwsze słowa!
To ten etap, kiedy dziecko zaczyna mówić! Na początku pojawiają się proste słowa z otoczenia dziecka – mama, tata, baba, dada, lala itp. Maluch posługuje się bliskimi sobie wyrażeniami i takimi, z którymi ma częsty kontakt. Powoli do słownika dołączają wyrazy dźwiękonaśladowcze, jak np. koko, muu, bam, a także krótkie „czasowniki” – am, da, pa[3].
Kiedy dziecko ma półtora roku, swobodnie operuje około 50 słowami. Im bliżej drugich urodzin, tym bardziej zwiększa się zasób słów – nawet do 200!
Na tym etapie najlepszym sposobem wspierania rozwoju mowy jest czytanie prostych książeczek dostosowanych do wieku malucha [4]. Możesz sięgnąć także po karty z podpisami i pokazywać pociesze. Nieustannie dużo mów do dziecka. Pamiętaj o tym, że telewizor lub radio nie zastąpią prawdziwego kontaktu z drugim człowiekiem. Dobrym pomysłem jest wprowadzenie kubka ze słomką sprawdzonej marki, np. Lovi. Ssanie aktywuje mięśnie jamy ustnej i zapobiega powstawaniu wad mowy.
Trzeci etap rozwoju mowy malucha – okres zdania
To moment, w którym większość rodziców zaczyna oddychać z ulgą – w końcu wiadomo, o co dziecku chodzi! Okres zdania to bardzo intensywny etap rozwoju mowy – nagle z pojedynczych słów maluch zaczyna tworzyć zrozumiałe zdania [5]. Pierwsze sformułowania zawierają prosty rzeczownik i czasownik, np. „mama da”. Przedszkolak wypowiada już większość głosek, jednak nadal może pomijać pojedyncze sylaby w wyrazach lub zamieniać je na takie, które są prostsze do wypowiedzenia. Okres zdania kończy się około 6. roku życia. Słownik dziecka zawiera wtedy około 1000 wyrazów.
Nadal najlepszymi sposobami wspierania mowy dziecka są czytanie książek i rozmowa. Pomocne są także bajki edukacyjne, towarzystwo innych dzieci (np. pójście do przedszkola), nauka piosenek i słuchanie audiobooków [6].
Pamiętaj, żeby każdą niepokojącą Cię sytuację związaną z rozwojem mowy skonsultować z rzetelnym logopedą. Profesjonalista na pewno udzieli Ci pomocnej rady!
[1] Kamińska B., Siebert B., Podstawy rozwoju mowy u dzieci, Via Medica, 2012, ISSN 1897–3590, s.238
[2] https://logopedarybka.pl/logopeda-dla-niemowlaka-gaworzenie/
[3] Kamińska B., Siebert B., Podstawy rozwoju mowy u dzieci, Via Medica, 2012, ISSN 1897–3590, s.239
[4] https://logopedarybka.pl/pozwol-mi-uczyc-sie-mowic/
[5] Kamińska B., Siebert B., Podstawy rozwoju mowy u dzieci, Via Medica, 2012, ISSN 1897–3590, s.240
[6] https://p135.przedszkola.net.pl/warto-przeczytac/praca-nad-rozwojem-mowy-dziecka.html
