Zabawa to naturalna forma poznawania świata, rozbudzania ciekawości i wyobraźni oraz kształtowania prawidłowych wzorców społecznych i kulturowych. Zwykle zabawa wiąże się z aktywnością fizyczną, tak niezbędną do prawidłowego rozwoju dziecka. Dlaczego warto wdrożyć ją w proces edukacji wczesnoszkolnej? Czy taka forma będzie bardziej skuteczna i angażująca?

Edukacja przez zabawę – dlaczego jest skuteczna?

Nie od dziś wiemy, że nauka najmłodszych przez zabawę jest zdecydowanie najbadziej atrakcyjną formą zdobywania wiedzy. Zabawa to także pomoc dla nauczycieli, którym zależy na zaangażowaniu podopiecznych i przemyceniu odpowiednich wartości pod przykrywką przyjemnej rozrywki. Dlatego każdy pedagog podczas prowadzonych zajęć, chętnie sięga po różne jej formy, począwszy od gier edukacyjnych po zespołowe zabawy ruchowe.

Dlaczego edukacja przez zabawę jest skuteczna? Jak wynika z piramidy doświadczeń, opracowanej przez Edgara Dale’a, nazywanej też stożkiem uczenia się, pozyskiwanie i utrwalanie informacji ma zróżnicowaną skuteczność w zależności od sposobu ich przekazania. Piramida została opracowana na podstawie obserwacji i danych liczbowych i przedstawia następujące wnioski.

Zapamiętujemy:

10% tego, co czytamy,
20% tego, co słyszymy,
30% tego, co widzimy,
50% tego, co widzimy i słyszymy,
70% tego, co mówimy,
90% tego, co mówimy i robimy.

Wobec tego aktywizacja wielu zmysłów i zaangażowanie odbiorcy w sposób przekazywania treści ma ogromny wpływ na jej przyswajanie. Innymi słowy, nauka przez zabawę może być bardziej efektywna ze względu na to, że dzieci chętnie biorą w niej czynny udział.

Jak zabawy dla dzieci wpływają na ich rozwój?

Jedną z ulubionych zabaw dla dzieci są zgadywanki. To bardzo prosta forma, która może być dostosowana do każdego przedmiotu szkolnego i przeprowadzona nawet w szkolnej ławce, a dodatkowo skutecznie sprawdzić i utrwalić wiedzę i zaangażować podopiecznych.

Dzieci, zwłaszcza w wieku wczesnoszkolnym do prawidłowego rozwoju motorycznego i wykształcenia odpowiednich wzorców potrzebują też aktywności fizycznej. Wobec tego wybór zabaw ruchowych w edukacji będzie dla nich wskazany. Nie muszą one odbywać się wyłącznie w ramach lekcji WF, a stanowić,w miarę możliwości, urozmaicenie różnych przedmiotów dydaktycznych lub odbywać się w przerwach pomiędzy nimi.

Zabawy ruchowe nie tylko uczą prawidłowo reagować na bodźce wzrokowe czy słuchowe. Mogą także przekazywać wiedzę z konkretnego przedmiotu lub wiedzy ogólnej. Przykładową grą tego rodzaju są „samochody” – gdzie dzieci-samochody reagują na kolor szarfy (czerwony, zielony, żółty) podniesionej przez nauczyciela, oczywiście odpowiednio do obowiązujących zasad ruchu drogowego.

Kolejnym atutem gier i zabaw ruchowych jest nauka rywalizacji i współpracy zespołowej. Idealnie sprawdzi się tu zabawa „na podłodze” – nauczyciel na dany znak wypowiada liczbę i rodzaj części ciała, które muszą dotykać podłogi. Może to być przykładowo 12 rąk i 4 nogi. Wówczas dzieci w grupie muszą ustawić się tak, aby liczba wypowiedziana przez nauczyciela odpowiadała liczbie rąk i nóg na podłodze. Ta zabawa nie tylko wzmaga szybkie liczenie, ale i kształtuje abstrakcyjne myślenie oraz uczy współpracy w grupie.

Zabawy ruchowe dla dzieci w wieku szkolnym zależą tylko od kreatywności pedagoga. Starajmy się, aby zajęcia z najmłodszymi dawały im nie tylko wartość merytoryczną, ale też satysfakcję i radość z uczestniczenia w nich.